24 Ekim 1918’de Grappa Dağı’nda İtalyan taaruzuna uğradıktan sonra 26 Ekim’deki Belluno Ordular Grubu’nda ve bilhassa 27 Ekim’deki doğu Piave Köprübaşı’nım İtalyanlarca ele geçirilmesiyle tüm Avusturya–Macaristan Ordusu’nda çözülmeler baş gösterdi.
Orgeneral Arthur Arz von Straussenburg, Generalfeldmareşal Paul von Hindenburg ve Beneckendorff’u bu teşebbüsün zorunluluğu hakkında bilgilendirmesinin ardından Kayzer I. Karl mütareke veya ayrı bir barış antlaşması (münferit sulhu) teklif etmeye karar verdi.
(Villa Giusti)
Bunun üzerine Trento’da General Viktor Weber Edler von Webenau liderliğinde tümü subaylardan mürekkep, hiçbir diplomatın bulunmadığı Avusturya Mütareke Komisyonu toplandı. Bu esnada Feldmareşal Svetozar Boroevic von Bojna Ordular Grubu konuşlandıkları yerde bekliyordu. 29 Ekim’de Yüzbaşı Kamillo Ruggera, Adige Vadisi‘nde* İtalyan tümenine mütareke talebini ulaştırdı. Tüm gün cevap gelmemesi üzerine Müttefikler’in her halükarda askeri harekatları devam ettireceği var sayılıp, bunun Avusturya tarafından düşmana radyo aracılığıyla duyurulmasına karar verildi.
(İtalyan Genelkurmay Başkanı Diaz Villa Giusti’de)
30 Ekim’de İtalyanlar Vittorio Veneto‘ya ulaştı, firar eden Avusturya – Macaristan Ordusu’nun kalıntılarını takibe başladı. 31 Ekim’de Weber Komisyonu İtalyan Hattı’nı geçip İtalyan Kuvvet Komutanlığı’nın olduğu Padua’da Villa Giusti’ye ulaştı. Korgeneral Pietro Badoglio liderliğindeki İtalyan Delegasyonu ilk kez 1 Kasım’da burada toplandı, 2 Kasım’da Versay’daki Antant Yüksek Savaş Meclisi’nden iletilecek talimatlar henüz delegasyona ulaşmamıştı.
Tüm cepheleri kapsamak üzere şartlar temel olarak şöyleydi:
Düşmanca tutumun hemen sona ermesi, 20 tümenlik Barış Gücü hariç tüm Avusturya Ordusu’nun terhisi, topların yarısının teslimi, işgal edilmiş tüm düşman topraklarından Brenner’e **, Puster Vadisi’nden Toblach‘a, Traviser Becken’den Isonzo Havzası’na, Triest de dahil Istriya‘dan, Batı Krain‘den, adalarla beraber Kuzey Dalmaçya’ya kadar olan topraklardan Avusturya’nın çekilmesi. Bilhassa acıverici olan Müttefik Kuvvetler’in tüm ülkede istedikleri hareket serbestisi imkânı, tüm Monarşi’de gerek gördükleri yeri işgal hakkı ve mütekabiliyet esası olmaksızın tüm Müttefik Kuvvet esirlerinin salınmasıydı.
(Avusturya heyeti Villa Giusti’ye geliyor)
Bu antlaşma bir mütarekeden ziyade şartsız teslimiyetti. Bu öneriyle Müttefikler için Tirol üzerinden Almanya’nın işgali imkânı doğuyordu. Bu durum 5–10 Kasım arasında “Bavyera Birliklerinin“ Kuzey Tirol’ü işgaline sebep oldu. 2 Kasım’da İtalyan Genelkurmay Başkanı gece yarısına kadar şartsız teslimiyet talep etti; aksi takdirde müttefik taarruzu devam edecekti. Baden ve Viyana arasındaki yüksek gerilimli telgraflar ve konuşmalardan sonra 3 Kasım saat 15.00’de nihayet mütareke kabul edildi. Badoglio, tüm ordusuna mütareke emrini iletmesi için 24 saate daha ihtiyacı olduğunu bildirdi. Geçen bu süre zarfında meydana gelen çatışmalarda toplam 360.000 Avusturya – Macaristan askeri daha esir düştü.
(Antlaşmanın Metni)
Dipnotlar ve Kaynak:
*Etschtal
**(Brenner Geçidi)
http://wk1.staatsarchiv.at/umbruch-und-neubeginn/villa-giusti/
Almanca Aslından Çeviren:
Mehmet Ali BİLGE
Almanca Aslından Düzelti:
Emre ALTINBAŞ
Son Okuma:
Bartu ŞİMŞEK